GAZİ
İLKOKULU
19.yy ilk
çeyreğinde yapılmıştır. İlkokul olarak kullanılan ve iki katlı olan yapının alt
katı kesme taş, üst katı bağdadi tekniğinde inşa edilmiştir. Giriş cephesindeki
üçgen alınlık dikkat çeker. Alt kattaki yuvarlak kemerli profilli taş söveli ve
lento pencerelere karşılık üst kattakiler dikdörtgene yakın basit tarzda
yapılmıştır. Alaturka kiremitli kırma çatı ile örtülmiştür. Bina kare
planlıdır. Çatı taşkınlığı ardırç Giriş kapısına 4 basamaklı yarım daire
merdivenle çıkılır.
ISPARTA İDADİSİ
( MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ BİNASI)
Yapı 1276/1860
yılında rüştiye olarak açılır.[1]
1902’de altı sınıflı liva idadisine dönüşmüştür. 1912’de ahşap malzemenin
dayanıksızlığı ve ihtiyaca cevap verememesinden dolayı, bina yıkılarak üç katlı
kâgir olarak inşa edilir. 1914’te, malzemenin dayanıksızlığı ve depremde hasar
görmesi sonucunda üçüncü kat yıkılarak iki katlı hale getirilmiştir. Günümüzde
yapı, İl Milli Eğitim Müdürlüğü idari binası olarak hizmet görmektedir.
Yapı,
güney-kuzey doğrultusunda konuşlandırılmıştır. Batı-ana ve doğu-arka olmak
üzere iki girişe sahiptir. Bu giriş yönüyle diğer örneklerle farklılık
göstermektedir. Yapı, inşa tarihi itibari ile de Abdülhamit dönemi öncesine
aittir. Ana giriş, çift yönlü merdiven, dört sütunla ve sütunların taşıdığı
üçüncü kat gibi yer alan teras katla oluşturulmuştur. Doğu-arka giriş, dışa
taşkın, yuvarlak kemerli bir şekilde yer alır. Dışa taşkın bu birim merdiven
çıkışı için ayrılmış olup, her iki yanında da mekânlar için oluşturulmuştur.
Yapıda inşa malzemesi olarak düzgün kesme köfke taşı kullanılmıştır.
GARNİZON BİNASI
İbrahim Paşa
tarafından 1900 yılların başında yaptırılmıştır. Bugün hala kullanılan bina
1904 yılında tamamlanmıştır. Orijinali iki katlı olan binanın teras katı 80’li
yıllarda yapılmıştır. Yeni klasik üsluptaki mimari tarzda yapılmıştır[2].
Ana cephede
tam ortada binanın iki katı boyunca yükselen dışa taşkın bir düzenleme
yapılmıştır. İkinci kat seviyesinde bulunan e korkuluğu bombeli olan balkon iki
sütunla desteklenmiştir. Giriş bu sütunların bulunduğu bölümdendir.
Birinci ve
ikinci kat pencereleri eşit büyüklükte olup söveleri bina duvarından hafif
dışarı taşkın şekilde yapılarak belirgin hale getirilmiştir. Yuvarlak kemerli
olan pencerelerin kilit taşları ayrıca vurgulanmıştır. Sonradan yapılan üçüncü
kat, doğu ve batı cephelerden içeri çekilmiş ve böylece bu bölümlerde iki büyük
teras oluşturulmuştur.
İki basamakla
çıkılan ve iki sütunlu girişten, odaların açıldığı büyük bir salona girilir.
İkinci kata çıkışı sağlan üzeri ahşam kaplı, demir korkuluklu merdivenler
salonun güneyinde bulunmaktadır. Odalarda ve salonlarda herhangi bir süsleme
yoktur. Giriş üzerindeki balkona salondan çıkış sağlanmaktadır.
CUMHURİYET
İLKOKULU
İlkokul olarak
kullanılan ve iki katlı olan yapının alt katı kesme taş, üst katı bağdadi
tekniğinde inşa edilmiştir. Üstü Marsilya kiremitli kırma çatı ile örtülüdür.
Köşelerde simetrik çıkmalar bulunan binada alt katta yuvarlak kemerli üst katta
sivri kemerli pencereler kullanılmıştır. Malzeme köfke taştır. Doğu ve batı
yönlerdeki çıkmalarda altta ve üstte üçer pencere yer alır. Binanın girişleri
dört basamaklı merdivenle yapılır. Girişinde birbirine paralel ahşap ikişer
merdiven ikinci kata çıkmaktadır. Her katta simetrik üçer oda bulunur.
İPLİK
FABRİKASI
Günümüze
ulaşamamıştır. 1924 yılında yapılmış, 1934 yılında Sümer Halı’ya dahil
edilmiştir. Belli birimlerden oluşan kompleks halinde bir plana sahiptir.
GÜLYAĞI
FABRİKASI
1935 yılında
inşa edilmiştir ancak günümüze ulaşamamıştır.
TCDD TREN
GARI
İzmir – Aydın
demiryolu hattı kapsamında Eğirdir’de son bulan hat üzerinden 1936 yılında 14. km .lik bir tek hatla
Isparta İl Merkezi demiryolu ağına bağlanmıştır[3]. Gar
Ana Hizmet Binası buna bitişik ambar ve açık ambar, su depoları, kömür deposu,
bakım atölyesi, wc ile lojman yapılarından oluşmaktadır.
Yapılar
genelde malzeme ve mimari anlayış olarak birbirinin aynıdır ve kırma çatılı,
kesme taş malzemedendir. Ana hizmet binası iki katlı dikdörtgen formlu yapıya
bitişik tek katlı dikdörtgen formlu bölümlerden oluşmaktadır. Kesme taş
malzemeden yapılmış yapı beşik çatılıdır.
VALİLİK BİNASI
1937/1939
yılında inşa edilmiştir[4].Bodrum
katı ile beraber dört katlı olan binanın dış duvarlarında düzgün kesilmiş köfke
taşları kullanılmıştır. Yeni klasik üsluptaki mimari tarzda yapılmıştır. Her
iki yandan dışa taşkın ana cephe ortasında sekiz basamakla çıkılan girişten,
odaların açıldığı doğu- batı doğrultusunda uzanan büyük bir koridora girilir.
Üst katlara
çıkış; giriş karşısındaki ve koridor sonlarında yer alan ahşap kaplı, süslemesi
demir korkuluklu merdivenlerle sağlanmaktadır. Odalar ve koridorda herhangi bir
süsleme unsuru yoktur.
Bina pencereleri
eşit büyüklükte olup söveleri bina duvarından hafif dışarı taşkın şekilde
yapılarak belirgin hale getirilmiştir. Daha küçük olan bodrum kat pencereleri
demir parmaklıklıdır. Binanın birinci katında, ana cephe ve güney cephesinde
merdiveni aydınlatan yuvarlak pencereler bulunmaktadır. Ayrıca güney cephe
ortasında kilit taşı vurgulanmış demir kapılı küçük bir giriş bulunmaktadır.
Üstü kiremitli kırma çatı ile örtülüdür.
YAPI ADI
|
TARİHİ
|
DÖNEMİ
|
Gazi İlkokulu
|
19.yy ilk çeyrek
|
II.Mahmud
|
Isparta İdadisi
|
1860
|
Abdülmecid
|
Garnizon Binası
|
1900
|
II.Abdülhamid
|
Cumhuriyet İlkokulu
|
19.yy sonları
|
I.Ulusal
|
İplik Fabrikası
|
1924
|
I.Ulusal
|
Gülyağı Fabrikası
|
1935
|
II.Ulusal
|
TCDD Gar
|
1936
|
II.Ulusal
|
Valilik Binası
|
1937
|
II.Ulusal
|
BUNLAR DA İLGİNİZİ ÇEKER
KAYNAKÇA
Önder Küçükerman, İzmir Limanı
ve Isparta Halı Fabrikası, 1990, İstanbul
Sadık Akdemir, XVIII. Yüzyılın
İlk Yarısında Isparta, 2008, Isparta
Isparta Valiliği, Isparta
Yıllığı 1880-1980, 2001, Isparta
Isparta Valiliği, Isparta
Kültür Envanteri, 2009, Isparta
İnci Aslanoğlu, Erken
Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı 1923-1938, İstanbul,2010
Sıdıka Çetin,”Isparta İstasyon
Yapıları”, Isparta İli Değerleri ve Değer Yaratma Potansiyeli
Sempozyumları, 26 Nisan-3 Mayıs 2010, Isparta
Metin Sözen, Cumhuriyet Dönemi
Türk Mimarisi, İstanbul, 1996
BATUR, A., “Mimarlık-Batılılaşma Döneminde Osmanlı Mimarlığı”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, C. 4, İstanbul, s. 1037-1078, 1985.
KATIRCIOĞLU, N. , Bütün
Isparta, Isparta, 2003
ÜRER, H. , Haneden
Ticarethaneye Batı Anadolu Halıcılığı, İzmir, 2007
ŞENOL, S. , Isparta El Kitabı,
Isparta, 2003
OKAN, K., Isparta’daki Tarihi
Eserler, Isparta,1962
BÖCÜZADE, S. , S. , Isparta
Tarihi, (Derleyen; Dr. Suat Seren), İstanbul, 1983
MESUT ÇELİK