SÜRREALİZM (GERÇEKÜSTÜCÜLÜK) / SURREALIST PAINTINGS



Rene Magritte

1924'te yayımlamış olduğu bildiri önemlidir. Bunun  dışında akımla ilgili iki de dergi çıkarmıştır. Ortak bir üsluba sahip olmayan, mantık dışı, çelişki yaratıcılıktan yanadır. Eserlerinde yaşamdan kesit, düşündürücü ve sıradışı olaylar işlemişlerdir. 
Aşıklar,  başı örtülü figürler , oldukça doğrucu ve hayattandır.  Aşıkların yüzlerindeki örtü ile ilgili en sık rastlanan yorum  “Love is Blind” Aşk Kördür.  Başka bir yorum olarak  gerçek ruh eşleri hangi şekilde olursa olsun birbirlerini tanıyabilir, gerçek aşk boşlukları doldurur ya da tam zıt bir yorum ile karşınızdaki kişiyi ne olursa olsun tam olarak tanıyamazsınız.

Rene Magritte bu tabloyu hazırladığı zaman 30 yaşlarında bulunmaktaydı. Bu tabloda bir pipo imgesi vardır ve bu imgenin altında Fransızca Ceci n’est pas une pipe (Türkçesi "Bu bir pipo değildir" anlamlı) bir altyazı bulunmaktadir. Magritte'in bu tabloda ele alıp incelemek ve seyirciyi üzerinde düşünmeye zorlamak istediği ana fikir bir pipo imgesi gösteren resimin, her ne kadar gerçekci olarak çizilip renklendirilmiş olursa olsun, gerçekten bir pipo olmadığıdır. İmge sadece bir gerçek temsilcisi olup bir gerçek değildir; yani gerçekten içi tütünle doldurup; yakılıp; tütün dumanı çekilebilecek bir pipo değildir.
İnsan Durumu, bir odanın içine ve bir pencerenin önüne yerleştirilmiş bir şövale görüntüler. Şövale, pencerenin dışında görülen peyzaj ile bitişik olarak her ayrıntıda görünen, peyzajın çerçevesiz bir resmini tutar. İlk başta, mürekkep üzerindeki resimlerin manzara görünümünün dışındaki pencerenin dış kısmını tasvir eder. Bununla birlikte, bir anlık bir değerlendirmeden sonra, bu varsayımı yanlış bir önermeye dayandırdığını, yani şövale üzerindeki resim gerçekliğin bir gösterimi olan Magritte'nin resminin gerçek olduğunu anlar. Aslında aralarında bir fark yoktur. Her ikisi de aynı resmin parçası, aynı sanatsal üretim. Belki de izleyicinin iradesine karşı bile olsa birini gerçek ve diğerinin temsili olarak gördüğü, Magritte'nin başlığının referans gösterdiği bu tekrarlanan döngüye aittir.



İnsanın oğlu ; resim bir otoportredir. Havada asılı duran yeşil elma yüzünü kapatır. Bu resmi için Magritte, “herkes bir şeyler saklar, ve insanlar ne sakladığını bilmek ister, ama hiçbir zaman bilemez” dedi. Resimde sol göz elmanın üzerinden görünür, cekette ilk iki düğme ilikli, diğeri boştadır. Ve sol kola dikkat edin, dirsek çıkmış, sol kol tersten çizilmiştir. Elbette gizem dolu, ama sebebini sorgulamamıza gerek yok. Magritte; “resimlerim gizem içerir, bu ne anlatıyor diye sorabilirsiniz, hiçbir şey, zaten gizem de bir şey anlatmaz”. Magritte’in bu gizemli resimleri birçok rock albümünün kapak resmi oldu ve filmlerde konu ediliyor.







1. Kadının yüz özellikleri gövde ile değiştirilir ve çıplak bir kadının pelvisi öncelikle erkeklerin kadını görme biçimini ima eder. Fikir, kadının yüzünde cinsel bir imge yaratmaktır, ilk görülecek ilk şey budur. Bu aynı zamanda 'Tecavüz' adlı parçanın ismiyle gösterilir.

2. İkincisi, annelerinin ölümüne ve yüzünün kapalı ve bedeninin çıplak olduğu şekilde öldüğü yöne yapılan açık bir referanstır.
3. Üçüncü olarak, farklı bir düşünce, boyun ve başın oldukça düz, neredeyse fallik olduğunu fark edebilmesidir. Saçın doğal olmayan bir görünüşü var, belki de kasık saçların. Bu en çarpıcı vizyon ve belki de Magritte'nin resimlerini korkutmak, kışkırtmak istediğini önerdiği şekilde. Devam eden tecavüz, yüzün veya gövdenin kalçası, kasık höyüğüne nüfuz ediyor.



Salvador Dali

Dadaizm'in Pariste zirvede olduğu yıllarda Dali; Madrid Güzel Sanatlar Okuluna kabul edildi. Fakat ilerleyen zamanlarda okuldan atıldı. 1927'de Breton, Magritte, Eluard ve Ernst'le bir araya gelip, sürrealist akımın resimdeki öncüleri oldular. Fazlaca üretken olan Dali, sanatın sınırlarını kaldırmak ister. Picasso ve Freud'dan etkilenmiş, ruhsuz analiz ve bilinçaltının dışa aktarımını resmetmiştir.

Belleğin Azmi/ Yumuşak Saatler; saatler, böcekler ve zaman döngüsü izafi bir şekilde anlatılmıştır.
Tablonun ortasında "canavar" biçiminde bir insan figürü gözlenebilmektedir. Dalí'nin birçok yapıtında kullandığı bu nesne, sanatçının kendini betimlemesi olarak da algılanmaktadır. Resmin sol alt köşesindeki turuncu saat karıncalarla kaplanmıştır. Dalí; karınca görüngesini, ölümü ve kadın üreme organlarını simgelemek amacıyla da kullanmıştır. Karınca çalışkanlığı,sinek ölümü ve yumurta ise kadın üreme organlarını temsil etmektedir.


Yapıtın (Mona Lisa'ya benzer biçimde), tamamlandıktan kısa süre sonra kırmızı şarapla ıslatıldığı söylenmektedir.

1950’li yılların başlarında dönemin İtalyan hükümetinin, Dante’nin 700. doğum günü şerefine Dali’den İlahi Komedya’yı resimlemesini istemesi bazı tepkilerle karşılaşsa da, kariyerindeki en dikkate değer eserler olarak gördüğü bu çalışmayı yapmıştır. Dali’nin çizimleri İlahi Komedya metninin illüstrasyonlarından çok, onun sürrealist yöntemiyle uyguladığı suluboya yorumlardır. Dante’nin hayatındaki ilahi rehberi ve kutsal ışığı olarak gördüğü Beatrice gibi, Dali’nin hayat ışığı da Gala’dır. İlahi Komedya, sanat otoritelerince Dali’nin sadece en çok eseri içinde barındıran bir sanatsal çalışması değil, aynı zamanda onun sanatsal gelişiminin bir çeşit özeti olarak da algılanmaktadır.

1936’da başlayan İspanya İç Savaşı’ndan altı ay önce tamamlamış bu resmi Salvador Dali.Haşlanmış fasülyeyi kolları bacakları ayrışmış ve kendisiyle dalaşan,sanki kendi kendini boğmaya çalışan kocaman bir figür gibi betimlemiştir.Savaştan altı ay önce koyduğu İç Savaş Sezgisi adı ise Salvador Dali kehanetlerinin gerçek olduğunun bir kanıtıdır.



”Delilerle benim aramdaki fark,onların deli,benimse deli olmamamdır.”




Yanan Zürafa Salvador Dali’nin söylemiyle erkeksi kozmik kıyamet canavarıdır. Dali’nin bu resminde, canlı maddeleri madenIer ya da makinelere, insanları da hayvanlara ya da eşyalara indirgeyen somutlaştırma eylemini görürüz. Öndeki ve arkadaki kadın figürünün sırtını iskelet benzeri bir yapıyla destekleyerek toplumun hatalarını ve zayıflıklarını anlatmak istemiştir. Salvador Dali insan vücudunu psikanaliz ile açılabilen tamamen gizli çekmeceler olarak görüyor. Salvador Dali’nin eserlerinde çekmecelerle donanmış insan vücudu motifi sıklıkla görülür.